اگر اصولاً شما انسان مومنى باشيد از اين كه دانشجويان به دين گريزى منتسب شوند و يا اين كه رفتار نادرست برخى افراد به دين نسبت داده شود و يا «دين» موضوع جذابى براى گفت وگو ميان دانشگاهيان نباشد، آزرده خاطر مى شويد. اين در حالى است كه ممكن است شما معتقد به بسيارى از اصولى باشيد كه از ديدگاه برخى مومنان ديگر با اصول اساسى اسلام در تضاد است. عده اى رفع اين تناقض را در نظريه هاى جديد جسته اند. چه بسا روشنفكران دينى اى كه مسئله ذاتى و عرضى را در اديان مطرح كرده اند. يعنى اين كه در دين مسائلى وجود دارد كه مى توانست به گونه ديگر وجود داشته باشد و اسلام (و هر دين ديگرى) به ذاتياتش اسلام است، نه به عرضياتش. يا حتى در بين مفسرين قديم، نيز كسانى را سراغ داريم كه مسئله «عمود» آيات قرآن را مطرح كرده اند و گاه تفاسير جديدى از آيات عنوان كرده اند. از ديدگاه ايشان اصل قرآن و هر آيه اى عمود آن است مثلاً در آيه حجاب عمود مى تواند «حجاب» باشد يا «اذيت نشدن زنان» (ذلك ادنى ان لا يوذين) چنين تاويل و تفسيرهايى اگر باعث جذب كسانى شود كه از مسائل دينى به دورند، در خور توجه است، گرچه در صورت جست وجوى ريشه اين دافعه روبه گسترش و اصلاح آن كار اساسى ترى صورت گرفته است.
ممكن است اين سئوال به ذهن شما هم خطور كرده باشد كه در دوران معاصر كه شاهد رشد چشمگير فناورى اطلاعات و تحولات شگرفى در عرصه دانش بشرى بوده ايم (با فرض اين كه دانشى وجود داشته باشد و بدون توجه به چالش هاى فلسفى موجود)؛ به عنوان يك مسلمان، بازگشت به قرآن چگونه مى تواند در رفع مشكلات و نيازهاى امروزى موثر باشد؟ قرآنى كه در هزاره قبل نازل شده است. در پاسخ به اين سئوال سعى مى كنيم از نگاه فرادينى هم استفاده كنيم:
۱- هيچ كس نمى تواند ادعا كند رشد فناورى و علم در جهان امروزى به «انكار مبدأ جهان» انجاميده است بلكه هر روز شاهد اين هستيم كه مقوله «دين» و در راس آن «آفريدگار جهان» به يكى از مقولات پرطرفدار دنياى معاصر تبديل شده است. آنها هم كه علناً دين و خدا را انكار مى كنند بسيار اندكند و اين ادعايشان هم نتيجه استنباط از كشفيات علمى و واقعيات تجربى نيست.
۲- روش قرآن در اثبات وجود خدا و مسائلى از اين دست مبتنى بر مفاهيم فلسفى قديم نيست كه با پيشرفت علم آن مبانى را انكار كنيم. روش قرآن دعوت به تفكر در مورد تدبير حكيمانه اى است كه بر جهان هستى واقع است: من يدبر الامر (يونس/ ۳۱) دعوت به تعقل. به عبارتى قرآن انديشيدن را در تمامى مسائل به عنوان راه حل اقناع تلقى مى كند.
۳- دانش امروزى به هيچ وجه مسائلى مثل الهام، وحى، رويا و... را انكار نمى كند و حتى آنها را واقعياتى مستقل از زندگى مادى و عينيات نمى پندارد. به هر حال امروزه در «پراپسيكولوژى» مباحثى فراتر از روانشناسى معمولى ارائه مى شود. حتى برخى از روانشناسان، ضمير ناخودآگاه و واقعيات زندگى را كه به وضوح مى بينيم، حقيقت هاى به هم پيوسته اى مى دانند كه منعكس كننده يكديگر هستند، لذا دانش بشرى نمى تواند «وحى» را انكار كند.
۴- با وجود تمام پيشرفت هاى علم، آموزه هاى اخلاقى هنوز زنده و قابل استفاده اند كه در صورت عمل كردن به آنها به يك جامعه در حال آرامش _ كه ايده آن بشر نرمال امروز است _ دست خواهيم يافت. نمونه اين آموزه ها به شرح زير است:
۱- عدالت خواهى درباره دشمنان (مائده/۸) ۲- راستى در گفتار (احزاب/ ۷۰) ۳- عفو و چشم پوشى از خطاها (نور/ ۲۲) ۴- ترك مجادلات ناروا (عنكبوت/ ۴۷) ۵- پرهيز از بدگمانى بى دليل (حجرات/ ۱۲) ۶- ترك مسخره كردن ديگران (حجرات/ ۱۱) ۷- اصلاح ميان مسلمانان (انفال/ ۱) ۸- دورى از سخنان لغو و ياوه (مومنون/ ۳) ۹- پرهيز از ريخت و پاش و تبذير (اسراء/ ۲۶) ۱۰- حفظ پيمان، حتى با دشمنان (توبه/ ۴) ۱۱- رفتار نيك در برابر رفتار ناپسند (رعد/ ۲۲) ۱۲- حفظ وحدت و دورى از پراكندگى (آل عمران/ ۱۰۵) ۱۳- عفت گزينى و پاكدامنى (نور/ ۳۳) ۱۴- خوش گويى با مردمان (اسراء/ ۵۳) ۱۵- دفاع نكردن از خائنان (نساء/ ۱۰۵) ۱۶- يارى كردن ستمديدگان (نساء/ ۷۵) ۱۷- پرهيز از تنازع و كشمكش (انفال/ ۴۶) ۱۸- شكيبايى در سختى ها و مشكلات (بقره/ ۱۷۷) و...
۵- ممكن است برخى از قوانين حقوقى و دستورات قرآنى به نظر ما حاوى تبعيض باشد. در اينجا بايد گفت كه خيلى از اين قوانين از ديدگاه فقها ممكن است متفاوت باشد، از اين لحاظ كه فقه برداشت است و نبايد قرآن و فقه را قاطى كرد. به عنوان مثال برخى از فقهاى اسلام _ حتى در هزاره قبل- ديه زن و مرد و مسلمان و نامسلمان را برابر دانسته اند. به علاوه معمولاً اجتهاد از حاكميت و نفوذ هم برخوردار است و با «ضرورت هاى جديد» و «تغيير ماهيت در موضوعات» و «به وجود آمدن مشكل براى مسلمانان» مى توان پاره اى از اين قوانين را تغيير داد _ با تائيد خود قرآن-: الا ما اضطرر تم اليه (انعام/ ۱۱۹) _ ما جعل عليكم فى الدين من حرج (حج/ ۷۸)
۶- متاسفانه شمارى از اسلام گرايان فقط از ادبيات «اين است و جز اين نيست» استفاده مى كنند. خط قرمزهايى را مشخص مى كنند كه بسيارى ديگر آن را خط قرمز نمى دانند و حتى برخى به بهانه اجمالى بودن آيات قرآن، تفسير را تجلى گاه نگرش فرقه اى و حزبى خود قرار مى دهند. بايستى تقدم قرآن را نسبت به فلسفه، كلام، عرفان، تصوف، فقه، حديث و فتوا پذيرفت به اين معنا كه آراى برگرفته از اين رشته ها را نبايد بر قرآن «تحميل» كرد.
۷- متاسفانه ما حتى در روش هاى شناساندن قرآن از روش هاى مخاطب پسند استفاده نكرده ايم.
سعى كرده ايم خودمان را حق بدانيم و به بقيه با ديد ضلالت بنگريم و هدف مان ارشاد باشد، در حالى كه مى توانستيم با نيت استفاده از نظريات يكديگر جلو برويم و خودمان را به حقيقت نزديك تر سازيم. مگر در قرآن نخوانده ايم: «عباد الرحمن الذين يتبعون القول فيتبعون احسنه»: بندگان خدا كسانى هستند كه سخنان را مى شنوند و از بهترين آنها پيروى مى كنند. به هر حال ما بايد در روش هايى كه تاكنون داشته ايم تجديدنظر كنيم و قالب هاى نوين و كارآمد طراحى نماييم و به وظيفه حداقلى خود به عنوان يك مسلمان عمل كنيم:
حافظا! مى خور و رندى كن و خوش باش ولى ***دام تزوير مكن چون دگران قرآن را
«مهم ترين نياز در عرصه معارف دينى، عمق و كيفيت بخشيدن به تحقيقات علمى و پاسخگويى به نيازهاى روز جامعه است. در زمينه معارف دينى ضمن بازشناسى اين معارف بايد به شبهات و پرسش هاى مختلف پاسخگويى شود و تحقيقات علمى در اين خصوص نيز متناسب با نيازهاى جامعه باشد. بايد دامنه معرفت دينى گسترش يابد. امروز با توجه به پيشرفت بشر در عرصه ارتباطات، افكار و حرف هاى جديد اعم از صحيح و غيرصحيح در كوتاه ترين زمان در اختيار مخاطب قرار مى گيرد، لذا بايد در خصوص توليد معارف دينى جديد تلاش مضاعفى صورت گيرد.» در اين راستا در يك اقدام جالب توجه و مفيد، كانون قرآن دانشگاه صنعتى اميركبير با همكارى اداره كل امور فرهنگى وزارت علوم و مجامع كانون هاى فرهنگى _ هنرى دانشجويان كشور، اولين دوسالانه بين المللى قرآن پژوهى دانشجويان» را تابستان سال آينده برگزار مى كند. اعتلاى فرهنگ قرآنى دانشجويان، ترغيب و تشويق دانشجويان به پرداختن به پژوهش هاى قرآنى، بسترسازى مناسب جهت مانوس كردن دانشجويان با قرآن با ارائه موضوعات متناسب با دوران معاصر، ارائه قالب جديد براى برنامه هاى قرآنى و ايجاد ارتباط بين قرآن پژوهان دانشجو در سطح جهان از جمله اهداف اين برنامه است. آثار دريافتى به صورت مقاله در چهار قالب زير پذيرفته مى شوند:
- پژوهش:(Research) داراى چارچوب نظرى، مشخص، فرضيه ها، متدولوژى گردآورى و تحليل يافته ها و نتيجه گيرى شامل ارائه يك آگاهى جديد در زمينه موردنظر و موضوع تحقيق.
- مقاله تحليلى يا مطالعه موردى Study) :( تحليل نوين از موضوعى داراى سابقه يا تحليل ثانويه براساس پژوهش هاى موجود ساير محققان يا مطالعه موردى درباره يك موضوع جزئى معين.
- معرفى، نقد و بررسى متون :(Book Review) معرفى علمى و انتقادى كتاب هاى معتبر در زمينه هاى قرآنى و مجله ها و مقالات علمى معتبر در حوزه قرآن پژوهى.
- ترجمه (از زبان هاى عربى، انگليسى، فرانسه و آلمانى).
برخى از موضوعات پيشنهادى براى آثار ارسالى به دبيرخانه اين دوسالانه عبارتند از:
جهت گيرى قرآن در برخورد با دگرانديشان، منطق گفت وگو در قرآن، قرآن و مسئله آزادى بيان و انديشه، قرآن پژوهى در جهان مسيحيت، قرآن و مسئله حقيقت دينى (پلوراليسم، شمول گرايى و انحصارگرايى)، ديدگاه هاى پوزيتيويستى و سيانتيستى در تفسير قرآن (نقد و ارزيابى)، قرآن و جهت گيرى هاى اقتصادى و...
اصولاً آيا انتظار پاسخ از قرآن درباره مسائل دنيوى رواست؟ بايد ديد آثار دريافتى تا چه حد به سئوالات گوناگونى كه به ذهن دانشجويان مختلف خطور مى كند، پاسخ خواهد داد.
● منبع: روزنامه - شرق

نویسنده : خليل الرحمن - خليلى پوررودى

منبع : معارف قرانی

|

امتیاز مطلب : 5

|

تعداد امتیازدهندگان : 1

|

مجموع امتیاز : 1

موضوعات مرتبط: آهنگ قران , , برچسب‌ها: خليل الرحمن - خليلى پوررودى , راهكارهاى روزگار نو براى بازگشت به قرآن , راهكارهاى روزگار نو براى به قرآن , راهكارهاى روزگار نو براى بازگشت به قرآن , دانستنی های قرانی , دانستن قران , دانستن قرانی , قراان , قرانی , دانستن قران , داننستتن قران , دانستن راهكارهاى روزگار نو براى بازگشت به قرآن , بازگشت به قران , قران نور هدایت , قران علم روزگار , نور هدایت دانستنی های قرانی , قراان ,